3 circulaire ontwerpstrategieën voor bouwfolies

In een CIRCO Track komen bedrijven uit één branche samen rond een specifiek thema of met de hele keten. Tijdens een zorgvuldig opgebouwd en gevalideerd trainingsprogramma werken zij aan concrete circulaire producten, diensten en businessmodellen. Juist door dit gelijktijdig met andere bedrijven te doen, leert iedereen van elkaar en komen er interessante overkoepelende observaties boven. Maar wat zijn die observaties en branche-brede learnings? In een reeks artikelen deelt CIRCO de komende tijd de lessen van de deelnemers uit verschillende Tracks. Lees en leer mee!

Waardeverliezen voorkomen

De meeste bouwfolies komen na eenmalig gebruik bij het restafval terecht. Hierdoor gaat ieder jaar veel waarde verloren. Bovendien wordt er voor het verwerken van al dit afval een poorttarief gerekend. Wat kunnen producenten, bouwbedrijven en andere partijen in de waardeketen doen om waardeverliezen te voorkomen, de kosten voor afvalverwerking te beperken en de grondstoffenketen voor bouwfolies te sluiten?

De oplossing ligt in het toepassen van (een combinatie van) drie circulaire ontwerpstrategieën, namelijk:

• reduce: het reduceren van de gebruikte hoeveelheid materiaal
  (en dus het afval)
• resource: het gebruiken van circulaire materialen
• recycle: het ontwerpen voor recycling en het toepassen van recyclaat

Reduce: maak folies zo dun mogelijk

Een algemene ontwerpaanbeveling is om de dikte van de gebruikte folie te optimaliseren. Maak de folie zo dun als mogelijk is zonder dat deze haar beschermende functie verliest. Het voorkomen van productverliezen heeft echter altijd prioriteit. Deze hebben namelijk een veel grotere milieu impact dan de verpakking zelf. Een optie is om bijvoorbeeld straps te gebruiken in plaats van krimphoezen.

Gebruik geen folie enkel om producten te bundelen of bijeen te houden wanneer er ook alternatieve oplossingen beschikbaar zijn. Probeer daarnaast dubbel verpakken (bijvoorbeeld een enkele kartonnen doos omringd met folie) zo veel mogelijk te voorkomen.

Resource: gebruik circulaire materialen

Krimp- en wikkelfolies, maar ook andere folieverpakkingen in de bouw zoals zakken, worden voornamelijk van PE (LDPE/ LLDPE) gemaakt. Omdat de verpakkingen uit slechts één materiaal bestaan (monomateriaal strategie) zijn ze doorgaans goed recyclebaar. Markeer de verpakking met (internationaal erkende) afdankinstructies en de juiste kunststofidentificatiecode. De voorkeur heeft het om deze informatie in de hele keten te delen.

Door materiaalkeuze te harmoniseren (bij voorkeur LDPE en LLDPE), kunnen producenten de inzameling en recycling van bouwfolies eenvoudiger en effectiever maken. Een materiaal dat beter vermeden kan worden is PVC. Dit materiaal verstoort het kunststofrecyclingproces, waardoor er materiaalverliezen ontstaan. En er komen giftige stoffen vrij wanneer het wordt verbrand als restafval. PVC-folie kan relatief eenvoudig vervangen worden door goed recyclebare alternatieven zoals LDPE of PP.

Recycle: ontwerp met oog op recycling

Daarnaast zijn er enkele ‘design for recycling’ overwegingen. Zo verbetert het gebruik van transparante of ongekleurde folie de kwaliteit van het gerecyclede materiaal.

Sommige typen inkt vervuilen de afvalstroom en maken de folie lastig te recyclen. Bedruk deze daarom zo min mogelijk (<10% van het totale oppervlak) en uitsluitend met een inkt op waterbasis waar geen toxische stoffen aan zijn toegevoegd. Merk- en productinformatie kan direct op de folie gedrukt worden, of op een label gemaakt van hetzelfde materiaal als de folie. Labels kunnen het beste los in de verpakking worden aangebracht of op een manier die eenvoudig te verwijderen is. Maar gebruik hiervoor geen lijm. Dit kan problemen veroorzaken bij het recyclen of het opnieuw toepassen van het recyclaat (gelvorming).

Naast het ontwerpen voor recycling is het ook belangrijk om gerecyclede kunststoffen te gebruiken in nieuwe folie. Dit vergroot de vraag naar recyclaat en daarmee de ontwikkeling van de recyclingcapaciteit. Hoeveel recyclaat gebruikt kan worden, hangt af van de toepassing. In krimpfolie kan met huidige technieken tot 40% recyclaat worden bijgemengd. Voor wikkelfolie is dit 30%. Afdekfolies kunnen zelfs tot 100% uit recyclaat worden vervaardigd.

Het gebruiken van recyclaat kan de transparantie van het eindproduct beïnvloeden. Het is daarom raadzaam om per toepassing kwaliteitscriteria op te stellen. Volledige transparantie is namelijk niet voor iedere gebruikssituatie een vereiste. Dit maakt het in veel gevallen mogelijk om (meer) gerecycled materiaal in te zetten.

Inzameling vergt samenwerking

Bouwfolies kunnen gerecycled worden wanneer ze schoon en apart worden ingezameld. Door samen te werken kunnen ketenpartijen er voor zorgen dat folieafval apart wordt afgevoerd (bijvoorbeeld met aparte inzamelzakken). Door het afval op locatie te compacteren neemt het minder plek in op de bouwplaats.