Birgitta Rottman (architect): “Ik wil mijn steentje bijdragen. In het klein én in het groot.”

Update

De afgelopen 15 jaar werkte Birgitta Rottman als architect bij Group A, een architectenbureau in Rotterdam. Dit jaar nam ze afscheid van deze baan. "Nu ben ik op onderzoek. Ik wil mij meer richten op een duurzame samenleving.” Deelnemen aan een CIRCO Class was één van de onderdelen van haar zoektocht.

Brigitta Rottman

Een jaar om te leren

Oorspronkelijk komt Birgitta uit Duitsland en Oostenrijk. Haar studie in Oostenrijk bracht haar naar de TU Delft. Ze studeerde daar een jaar architectuur. En ze ontmoette er haar man. Reden genoeg om uiteindelijk in Nederland te blijven. Een groot deel van haar carrière werkte ze bij Group A als architect. Maar dit jaar nam ze dus afscheid van haar vaste baan.

Om te ontdekken waar mensen zoal mee bezig zijn op het vlak van duurzaamheid en sociaal ondernemen, organiseert Birgitta ‘stages-van-een-dag’ voor zichzelf. “Ik heb bijvoorbeeld een dag meegelopen met Lisette Magis. Zij heeft onder andere de Bouwerswerkplaats waar ze bezig is om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt op te leiden tot vakmensen. Heel inspirerend! En vorige week was ik bij de Fiction Factory. Zij kijken nu of ze de keten in de interieurbouw kunnen sluiten. Het interieur voor de tentoonstelling die nu in het Rijksmuseum hangt, hebben zij bijvoorbeeld circulair opgebouwd.” Niet alleen zijn deze meeloopstages een grote bron van inspiratie voor Birgitta, het is ook een mooie manier om een netwerk van gelijkgestemden op te bouwen.

 

Kijken naar de keten

In juni nam Birgitta deel aan de Circular Design Class – Bouw. “Ik wilde mijn kennis toetsen op het gebied van duurzame bouwmethoden en circulariteit. Wat weet ik al? Wat heb ik nog te leren? Waar zijn anderen mee bezig?” In de Class nam ze de betonconstructie van een net opgeleverd bouwproject onder de loep. “Dat was heel leerzaam, omdat je probeert terug te gaan in de keten. Je kijkt bijvoorbeeld waar het materiaal vandaan komt. Bouwen op zich is natuurlijk best vervuilend, dus het is heel goed om daar in elk geval betere keuzes in mee te nemen. In de Class leer je al ontwerpend om goede keuzes te maken.”

Het bewust naar de hele keten kijken, is één van de belangrijkste inzichten die Birgitta opdeed tijdens de Circular Design Class. “Recycling is eigenlijk een laatste redmiddel. Er zijn zoveel andere keuzes die je eerder in het proces kunt maken. Hebben we iets eigenlijk wel nodig? En als we wel iets nieuws maken: hoe zou het in de toekomst dan een ander leven kunnen krijgen?”

“Ik ben er nu van overtuigd: ik kan ook een belangrijke rol spelen in deze transitie!”

Flexibiliteit

Circulair ontwerpen betekent voor Birgitta vooral goed nadenken over het waarom. Om dit vervolgens doordacht te vertalen naar het hoe. Daarin is voor haar flexibiliteit een belangrijke kernwaarde. Ze kijkt graag naar de flexibiliteit van materialen: hoe kunnen deze op meerdere manieren worden ingezet? Maar ook flexibiliteit in gebouwfuncties is belangrijk.

“Ik vind het bijvoorbeeld interessant om naar de combinatie van wonen en werken te kijken. Er komen steeds meer leegstaande kantoorpanden. Kunnen we daar niet wat mee doen om de woningbouwvraag op te lossen? In architectuur is het denk ik belangrijk om te kijken naar de flexibiliteit van wat we maken. Kan een kantoor ooit een woning worden, of een hotel? Hoe kunnen we bestaand vastgoed nieuw leven inblazen?”

 

Voortrekkersrol van overheden

“In mijn ervaring zijn bouwers nogal behoudend. Die willen liever geen nieuwe dingen proberen als iets al jaren goed werkt. En opdrachtgevers worden natuurlijk ook gewoon gedreven door geld. Daar is vaak de angst dat er ‘weer zo’n architect die van alles voorstelt’ komt. Op dat vlak is nog een wereld te winnen.” Birgitta’s hoop is dat opdrachtgevers wat meer gaan durven. Dat ze niet alleen kijken naar de initiële investering tijdens de bouw van een project, maar ook naar de kostenbesparingen die het op langere termijn kan opleveren. “Maar dat is ook afhankelijk van hoe lang zo’n opdrachtgever betrokken blijft.”

Een mooi voorbeeld van een betrokken opdrachtgever vond zij de Gemeente Rotterdam. Samen met haar team bij Group A was Birgitta Rottman verantwoordelijk voor het interieur van De Rotterdam. In de uitvraag nam de gemeente een Social Return on Investment (SROI) verplichting op. Een deel van het budget moest dus ten goede komen aan de maatschappij. Ook lag er de eis dat het bestaande meubilair mee moest verhuizen. Uiteindelijk zijn er op die manier bijvoorbeeld 2000 bestaande bureaustoelen opnieuw gestoffeerd met een speciaal ontworpen Rotterdamstof. Het opknappen en stofferen is gedaan in een sociale werkplaats. Zo kwamen circulariteit en sociale betrokkenheid samen.

Birgitta: “Ik denk echt dat gemeentes en overheden een voorbeeldfunctie hebben in het circulair aanbesteden van projecten.”

“Ontwerpers hebben de kracht om met een creatief verhaal anderen aan het denken te zetten.”

Ontwerpers als aanjager van circulariteit

Maar Birgitta ziet de ontwikkeling van circulaire bouwwereld zeker niet alleen als verantwoordelijkheid van de overheid. De CIRCO Class heeft haar juist bewust gemaakt van haar eigen potentie. “Het bevrijdt je van het idee: ‘ja, maar daar kan ik als architect in mijn eentje niet voor zorgen’. Ik ben er nu van overtuigd: ik kan ook een belangrijke rol spelen in deze transitie!”

Ze zou het andere architecten daarom ook zeker aanraden om deel te nemen aan een CIRCO Class. “Er wordt nog te weinig gedaan aan circulariteit in de bouw. Een CIRCO Class kan je helpen om het verhaal goed te krijgen naar opdrachtgevers toe. Je kunt je dan sterker opstellen als architect. Omdat je een concreet eigen project onder de loep neemt, kun je dit in het vervolg meteen toepassen.”

Juist ontwerpers kunnen volgens Birgitta een belangrijke onderdeel zijn van een systeemverandering. “Zij hebben de kracht om op een andere manier naar dingen te kijken. Om met een creatief verhaal anderen aan het denken te zetten. Je moet gewoon durven!”

Topics

Circulair Design

Discussieer mee

Lees ook