Al jarenlang staat duurzaamheid bij Diergaarde Blijdorp hoog op het prioriteitenlijstje. En met succes; de Rotterdamse dierentuin is voor haar inspanningen beloond met de hoogste waardering van het internationale duurzaamheidskeurmerk voor de recreatiesector, Green Key. Ook op het gebied van circulariteit zet Blijdorp stappen. Onlangs zijn er scherpe ambities vastgesteld op het gebied van afval: in 2030 mikken ze op een restafvalreductie van negentig procent. Tijdens hun deelname aan een CIRCO Track, eind 2020, ontwikkelden ze het idee voor een circulair lunchpakket, dat in zijn geheel in de composteermachine kan.
Afval scheiden
Tania Oudegeest, Senior Adviseur Duurzaamheid: “Ik gok dat we op dit moment voor 95 procent scheiden, onder meer in onze eigen milieustraat, dus we hebben al relatief weinig restafval. Het restafval dat we overhouden wordt tot pellets verwerkt die worden gebruikt om bij te stoken in energiecentrales, waardoor er minder fossiele brandstoffen hoeven te worden gebruikt. Scheiden is qua logistiek veel werk, en we moeten bij elke nieuwe stap blijven afwegen of de voordelen opwegen tegen de nadelen. Wat betekent het voor collega’s? Soms wegen de personele belasting en de kosten niet op tegen de milieuwinst. Daarom ben ik blij dat de kosten van de afvoer van restafval elk jaar hoger worden, waardoor scheiden interessanter wordt. We hebben het nu zo ingericht dat er door de bezoekers niet wordt gescheiden, dat gebeurt pas in de spoelkeuken. Alleen bij de afhaallocaties is het de bedoeling dat mensen de biobased disposable-lijn apart gaan weggooien.”
Composteermachine
“In 2019 hebben we een grote slag geslagen met de aanschaf van een composteermachine voor voedselresten en klein bladgroen, die 100.000 kilo per jaar composteert. Wellicht komt er in de toekomst een tweede machine bij voor voedselmagazijnresten. Maar ook dit is voor ons een proces van ‘trial and error’. Vorig jaar bleek bijvoorbeeld dat het zoutgehalte in de compost extreem hoog was. Daar kwamen we achter doordat de aarde in de botanische tuin, waar we de compost gebruiken, een beetje verbrand leek. Dat blijkt dus te komen door het zoutgehalte in het eten. Nu zijn we met onze chef-kok aan het kijken hoe we de hoeveelheid zout op de patat kunnen verminderen.”
Plastic
“Sinds 2017 maken we al geen gebruik meer van wegwerpplastic. We hebben een eigen gepersonaliseerde biobased disposable lijn ontwikkeld voor verpakkingen zoals rietjes, bekertjes en frietbakjes. Die zijn gemaakt van melkzuur, een plantaardige stof. Daarnaast zamelen we kleine PET-flessen apart in, waarvan dan weer nieuwe PET-flessen worden gemaakt. Dat doen we in samenwerking met frisdrankproducent Vrumona en plasticrecycler Morssinkhof Rymoplast.”
Circulaire uitdagingen
Echte en verborgen kosten
“Als het gaat over voedsel en materialen worden de echte kosten op dit moment niet doorberekend in de prijzen. De gevolgen voor milieu en gezondheid bijvoorbeeld, die gepaard gaan met het winnen van grondstoffen en met het productieproces. Materialen die worden gemaakt van aardolie, zoals plastic, zijn nog steeds goedkoper dan gerecyclede materialen. Dat werkt bij ons door en maakt het voor mij soms best lastig om bepaalde dingen voor elkaar te krijgen. Als ik bijvoorbeeld met de horeca in gesprek ga over plasticvrije, biobased disposable verpakkingen, dan zeggen zij dat dat veel geld kost. En ik snap die reactie ook wel, want in de horeca draait veel om marges en winst. Nou kunnen we de kosten wel een beetje drukken door bijvoorbeeld langetermijnsamenwerkingen aan te gaan met leveranciers, maar het blijft een probleem.”
Gedragsverandering
“Het gedrag van mensen is een belangrijke factor op de weg naar duurzaamheid, maar wel één waar lastig grip op te krijgen is. Bij het samenstellen van arrangementen voor feesten en partijen zou ik bijvoorbeeld graag willen dat gasten in plaats van voor varkenshaas, ook eens kiezen voor andere delen van een varken. Maar vaak doen ze dat niet en gaan ze toch voor de ‘veilige opties’. Het is moeilijk om daar verandering in te brengen. Daarnaast hebben we te maken met verwachtingen van bezoekers. Iedereen vindt voedselverspilling slecht, maar tegelijkertijd moet alles op het menu altijd beschikbaar zijn en mag er nooit iets op zijn. Twee dingen die lastig te verenigen zijn.”
Corona: van uitdaging naar kans met een circulair lunchpakket
“In de periode dat we vanwege corona wel open waren, maar er niet te veel mensen tegelijkertijd in het park mochten zijn, hebben we noodgedwongen een online reserveringssysteem ontwikkeld. Dat bleek achteraf eigenlijk heel handig te zijn, want daardoor weten we precies hoeveel bezoekers er op elk moment in het park zijn, en daar kunnen we dan op inspelen.
Tijdens de CIRCO Track hebben we een idee voor een circulair lunchpakket ontwikkeld dat in zijn geheel in de composteermachine kan, inclusief verpakkingsmateriaal. Als mensen een kaartje reserveren voor het park zouden ze gelijk dit lunchpakket kunnen reserveren. Zo kunnen we daar van tevoren al goed op inspelen qua inkoop en aantallen, met minder voedselverspilling tot gevolg. Bovendien bieden we bezoekers zo een extra service én is voorverpakt voedsel beter in verband met corona.”