Uitdaging
Per jaar gooien particulieren in Nederland 1,2 miljoen matrassen weg en nog eens 300.000 matrassen worden afgedankt door onder meer ziekenhuizen, vakantieparken en zorginstellingen. Maar een klein deel hiervan wordt apart ingezameld en gerecycled. De conventionele matrassen bestaan voor een groot deel uit schuim gemaakt van polyurethaanschuim of latex. In het recyclingproces zijn deze materialen niet gemakkelijk te verwerken, zoals thermoplasten die opnieuw in een vorm gegoten kunnen worden. Daardoor is het recyclaat van deze schuimmatrassen alleen te gebruiken in producten als ondertapijt of isolatiemateriaal. Op dit moment gaat dus veel waarde verloren, omdat het gerecyclede materiaal op dit moment niet hoogwaardig ingezet kan worden voor de productie van nieuwe matrassen.
Circulaire ontwerpstrategie
Enkair is een 3D gesponnen kunststof vezel, een alternatief materiaal voor schuim in kussens en matrassen. Het is een thermoplastisch monomateriaal dat volledig recyclebaar is tot nieuwe kussens. Het filament is een patroon van veel kleine en gesponnen piramides. Voor het matras worden meerdere lagen van het gesponnen materiaal gebruikt. Enkair is daarnaast wasbaar en lichter dan PU schuim. Ook ventileert het materiaal beter, wat gunstig is voor de gezondheid van de gebruiker.
> Circulaire ontwerpstrategie: Recycle (Products that Flow)
Circulair businessmodel
Producenten van matrassen krijgen in de toekomst te maken met producentenverantwoordelijkheid, wat inhoudt dat ze een oplossing moeten bieden voor het ‘einde-leven’ van de matrassen. Low&Bonar is met Enkair voorbereid op deze ontwikkelingen en kan door de recyclebare matrassen veel kosten besparen. Het product biedt ook mogelijkheden voor het toepassen van servicemodellen, zoals het ‘leasen’ van matrassen voor de professionele markt. Het product is nog in de ontwikkelfase maar de mindset binnen het bedrijf is veranderd, wat als grote winst wordt ervaren.
> Circulair businessmodel: tussenbatermodel/recovery
Resultaat & vervolg
Hoewel Enkair nog niet geïmplementeerd is, vraagt met name de verandering van de mindset om aandacht. Alle betrokkenen moeten gaan inzien dat deze nieuwe oplossing de verantwoorde manier is. Daarnaast is het voor materiaalontwerpers niet altijd vanzelfsprekend om in een vroeg stadium van het ontwerpproces al na te denken over wat er aan het einde van de levensduur met het product gebeurt. Daarnaast is het een uitdaging om de gekozen vorm van recycling door te voeren in een productieproces dat al dertig jaar loopt zonder gerecycled materiaal.