Uitdaging
Waterleidingsbedrijf Vitens pompt in Friesland jaarlijks zo’n 25 miljoen kubieke meter grondwater omhoog om te reinigen en de lokale bevolking van drinkwater te voorzien. Het water in de veengebieden bevat humuszuren, die het water een licht gelig kleurtje geven. Vitens verwijdert jaarlijks 4.000 ton van dit humuszuur uit het drinkwater om het mooi helder te maken. In de landbouw worden humuszuren gebruikt als bodemverbeteraar. Ze staan bekend om hun waardevolle eigenschappen die water en nutriënten beter vasthouden in de bodem en daarmee de bodemstructuur verbeteren. Een synthetische variant van humuszuur wordt via een chemisch proces gewonnen uit geïmporteerd bruinkool. Deze synthetische variant is duur en kan bij uitspoeling een negatief effect hebben op de kwaliteit van grondwater. De reststroom van Vitens wordt nu ingezet als meststof genaamd HumVi.
Circulaire ontwerpstrategie
De techniek waarmee het humuszuur uit het water wordt gehaald is ontwikkeld door Vitens. Ze gebruiken bestaande membraantechnieken om het water te filteren gecombineerd met een adsorptie door een efficiënte toepassing van ionenwisseling. De verwijderde humuszuren worden nu voor honderd procent hergebruikt als biologische meststof. De afvalstroom wordt opgewerkt tot bruikbare bodemverbeteraar en via een groothandel in meststoffen verkocht aan boeren. Doordat boeren dit middel gebruiken in plaats van de synthetische variant, wordt in de waterwingebieden van Vitens minder nitraat uitgespoeld naar het grondwater dat Vitens weer oppompt voor de waterwinning.
> Circulaire ontwerpstrategie: Renew (Products that Flow)
Circulair businessmodel
Oorspronkelijk liet Vitens het humuszuur als afvalstroom afvoeren door een afvalverwerker en werd het verbrand. Dit kostte zo’n 1,5 miljoen euro per jaar. Nu kan de reststroom kostenneutraal worden afgezet omdat het na opwerking verkocht wordt als grondverbeteraar. De techniek bespaart ook kosten in de agrarische sector. Transport van het bruinkool uit de VS en Australië maakte het synthetische humuszuur kostbaar en de gewassen groeien beter op de natuurlijke variant. Als boeren de natuurlijke variant inzetten scheelt dat ook weer kosten voor Vitens, want ze hoeven minder van de afgevloeide synthetische meststoffen uit het grondwater te zuiveren.
> Circulair businessmodel: Tussenbatermodel/recovery
Resultaat & vervolg
Vitens is een samenwerking met RoyalHaskoningDHV aangegaan om de technologie internationaal op de markt te zetten, zodat drinkwaterbedrijven wereldwijd hun humuszuur niet meer als afval hoeven te laten afvoeren en het gebruik van kunstmest kunnen reduceren. Binnen Vitens lopen momenteel nog tientallen andere onderzoeken naar de inzet van reststoffen.