Uitdaging Rothuizen Architecten
In 2017 werd het kantoor van Rijkswaterstaat in Terneuzen gesloopt om ruimte te maken voor de verbreding van een sluis voor zeeschepen. Het pand stond er pas 17 jaar en was gemaakt met duurzame materialen. In Kloetinge, hemelsbreed 20 kilometer verderop, moest een jaar later de bouw van een nieuwe jeugdkliniek voor zorgverlener Emergis starten. Rothuizen Architecten ontwierp het nieuwe gebouw circulair. Dit deden zij door rekening te houden met hergebruik van beschikbare onderdelen en materialen uit het Rijkswaterstaat-kantoor. En door in dit ontwerp ook al rekening te houden met toekomstige herbestemming.
Circulaire ontwerpstrategie
Het Rijkswaterstaat-kantoor is niet gesloopt met bulldozers, maar gedemonteerd door het bedrijf New Horizon Urban Mining. Er zijn elementen naar het nieuwe Emergis-gebouw gegaan en een deel van de materialen is op andere locaties toegepast. In totaal vond ongeveer 80% van de materialen een nieuwe toepassing. Het nieuwe gebouw, dat in het voorjaar van 2019 is geopend, is zo gebouwd dat het in de toekomst een andere bestemming kan krijgen. Zo zijn verbindingen bijvoorbeeld demontabel gemaakt. En installaties zijn niet in het casco geïntegreerd, maar zo ‘toegevoegd’ dat ze weer te scheiden zijn. Ook is er een materialenpaspoort aangelegd voor het nieuwe gebouw. Dit maakt een volgend hergebruik van de elementen gemakkelijker.
> Circulaire ontwerpstrategie: Duurzaamheid, Onderhoud & Reparatie, Opwaardeerbaarheid, Demontage & Reassemblage
Circulair businessmodel
De bouw van de jeugdkliniek moest worden bekostigd binnen het reguliere zorgbudget. Ondanks het hergebruik van veel materialen, is dat niet goedkoper dan volledige nieuwbouw. Netjes demonteren is namelijk duurder dan simpelweg slopen. Daar komt het vervoer en de opslag van materialen bij, en het klaarmaken voor hergebruik kost extra arbeidsuren. Omdat het om een iconisch circulair project ging, legden Rijkswaterstaat en de Provincie Zeeland extra geld in voor de ontmanteling van het oude gebouw. De onderdelen en materialen zijn opgeslagen in een loods van de gemeente Middelburg. Het werkleerbedrijf ernaast maakte de onderdelen klaar voor toepassing in het nieuwe pand.
> Circulair businessmodel: Tussenbater recovery / 2e hands markt
Resultaat & vervolg Rothuizen Architecten
De houtconstructie uit het oude kantoor is volledig opnieuw en mooi zichtbaar toegepast in de kliniek. De houten dakspanen van het Rijkswaterstaat-kantoor bestonden al uit hergebruikt materiaal van oude meerpalen. Deze zijn nu weer ingezet als karakteristieke gevelbekleding. De bevestiging is demontabel zodat ze zelfs voor een derde keer hergebruikt kunnen worden. Ook akoestische panelen, zonwering, kozijnen, radiotoren, leidingen en deuren uit het oude kantoor zijn opnieuw toegepast in de nieuwe kliniek. Nog niet eerder zijn er in Nederland op deze schaal materialen circulair ingezet in een nieuwbouwproject.