Een veerboot aanbieden per gevaren zeemijl: toekomstmuziek of binnen handbereik?

Bart: “Als ontwerpers bij Damen zijn we altijd al bezig met dat duurzaamheidsprincipe; een schip moet gemakkelijk in elkaar gezet en uit elkaar gehaald kunnen worden, om onderhoud te kunnen plegen en onderdelen te kunnen vervangen, repareren en upgraden. Uiteindelijk is alles op de schepen te vervangen. De bekleding van de stoelen is verwisselbaar, de stoelen zelf zijn demontabel, banken kun je eruit halen. We profileren ons als kwaliteitsbouwer: we maken producten die echt lang meegaan.”

“Maar daar zitten nog wel ontwikkelpunten, want hoe kun je nou écht circulair ontwerpen? Daarvoor moeten we nog richtlijnen opstellen. Als je er circulariteitsdoelstellingen aan hangt, ga je dan anders ontwerpen? Eén van de verbeteringen die we bij DeWaterbus al hebben doorgevoerd, is dat we voor de constructie van de boot hebben gekozen voor koolstof- in plaats van glasvezel. Naast het feit dat dat lichter is, is de waarde van koolstofvezel hoger waardoor je het sneller recyclet.”

Multi-inzetbare veerboten

Daarnaast hangt het ontwerp onder meer af van het gekozen businessmodel. Jan: “Kunnen we een veerboot binnen een prestatiemodel gaan aanbieden? Dan moeten we meer op de lange termijn gaan denken, meer gaan nadenken over de complete levenscyclus van een schip. Want op dit moment worden schepen doelbewust voor een bepaalde locatie en situatie ontworpen. Een veerboot vaart tussen twee wallen. Dat is overal net anders: de manier van aanleggen, de hoogte van de golven, de diepte van het water.”

“Dus als we onze schepen multi-inzetbaar willen maken, geschikt voor meerdere locaties, komen daar veel ontwerpvragen bij kijken. Aan de andere kant kan dat ook minder efficiënt uitpakken. Want nu ontwerpen we de best passende oplossing, doelbewust voor één klant. Als je iets minder specifiek gaat maken, wordt het ook minder efficiënt. Dus als je het over de voetafdruk hebt, kan het juist beter zijn om wel specifiek te ontwerpen. Iets om nog goed naar te kijken de komende tijd.”

“Het was een eye-opener om tijdens de Track te merken dat we binnen Damen eigenlijk al best circulair werken”

Een andere belangrijke factor is dat Damen voor een groot deel van de componenten van de schepen afhankelijk is van inkoop. Jan: “Je kunt een schip zien als een grote doos met veel spullen: Damen is een systeemintegrator. Wij maken de doos: het staalwerk, composiet of aluminium deel dat al die spullen op zijn plek houdt. Alle andere onderdelen komen bij ons door middel van inkoop en vervolgens zorgen we dat alles op de juiste plek komt. We moeten dus veel overleggen en samenwerken om tot een circulair schip te komen. Wij moeten vanuit het ontwerp eisen stellen zodat de inkoopafdeling daarmee naar onze leveranciers kan gaan.”

Interieur als visitekaartje

Daarnaast keken de drie ontwerpers tijdens de Track naar het interieur van de schepen. Dewi: “Interessant daaraan is dat het qua volume niet om hele grote hoeveelheden gaat, maar het interieur is natuurlijk wel het visitekaartje van onze veerboten. Via het interieur kunnen we ons circulaire verhaal overbrengen, door het gebruik van natuurlijke materialen zoals hout. Ook kunnen we via de schermen op de veerboten informatie geven over het circulaire interieur. Bovendien is het interieur het deel van het doosje dat wij zelf in handen hebben, want wij bouwen en produceren het grotendeels zelf.”

Het interieur is ook een van de onderdelen van een schip die het meest te maken heeft met slijtage. Vervanging en reparatie is dus vaak nodig, en moet gemakkelijk kunnen. Dewi: “De inrichting van onze schepen is nu al zo ontworpen dat dat optimaal kan. Waar we nog winst kunnen behalen, is op het gebied van materiaalgebruik.”

“We hebben gekeken wat er nu al in de markt is aan circulaire producten en wat wij kunnen gebruiken. We hebben bijvoorbeeld gekozen voor circulaire stoelen die de fabrikant na het einde van het gebruik ook weer terugneemt om ze te refurbishen. Het meetbaar maken van circulariteit is nu nog lastig, het is daarom fijn om voor leveranciers te kunnen kiezen met een circulaire aanpak of keurmerk.”

"Via het interieur kunnen we ons circulaire verhaal overbrengen, door het gebruik van natuurlijke materialen zoals hout"

Bart: “Maar hetzelfde geldt natuurlijk voor ons: hoe circulair zijn wij nu? We hebben besloten dat wat we nu doen, de eerste stap, de baseline is. We weten nu wat we verstaan onder circulair, iedereen praat op dezelfde manier en we weten wat we kunnen verbeteren. Vanuit hier bouwen we verder. Tegelijkertijd zijn we al bezig in de praktijk, met de DeWaterbus , en moeten we onze strategie nog neerzetten.”

“Tijdens de Track in september hadden we als doelstelling om binnen vijf jaar ‘Ferries as a Service’ te kunnen aanbieden. We willen kijken of we dit de komende jaren verder kunnen uitbouwen naar een prestatiemodel, waarbij vervoerders bijvoorbeeld betalen per gevaren zeemijl. Dat vereist een hele grote ketenverandering, waarvoor we langer de tijd nodig hebben. Een mooi doel om naartoe te werken!”