In gesprek over circulaire batterijen voor licht vervoer

Update

De komende jaren zijn steeds meer accu’s van elektrische fietsen, scooters en auto’s aan vervanging toe. Maar kiezen voor re-use, refurbishing of remanufacturing is nog niet vanzelfsprekend. En dat terwijl de batterijen waardevolle metalen bevatten zoals nikkel, kobalt, mangaan, koper, lithium en aluminium, die we terug zouden moeten winnen. Tijdens de CIRCO Track ‘Batterijen voor licht elektrisch vervoer’ gingen partners uit de keten van elektrische fietsen en scooters samen aan de slag met dit vraagstuk.

iStock-938885926

Het aantal e-bikes dat wordt verkocht groeit gestaag door en zit inmiddels op ongeveer 400.000 per jaar. Na vijf of zes jaar neemt de kwaliteit van de accu zodanig af dat hij gerefurbished of vervangen moet worden. Circulaire economie-expert Florens Slob, mede-organisator van de Track: “Dan zit je dus op 400.000 maal 2 kilo aan accu’s, met waardevolle materialen zoals nikkel, kobalt, mangaan, koper, lithium en aluminium. Dat zijn geen gigantische hoeveelheden, maar het is wel een dusdanig volume dat we zeggen: daar moeten we iets mee.”

“Bovendien komen er straks ook nog accu’s vrij van elektrische auto’s, en dan gaat het om veel grotere volumes. Maar de accu’s van elektrische fietsen, scooters en scootmobielen gaan korter mee en komen over niet al te lange tijd vrij. Dat is de reden dat we deze CIRCO Track hebben georganiseerd. We merkten dat er wel meerdere partijen met dit onderwerp bezig waren, maar er nog niet echt beweging ontstond. We wilden triggeren dat er industrie-afspraken worden gemaakt: wanneer vinden bedrijven het wél veilig en goed om een accu eerst te laten repareren of refurbishen in plaats van standaard de hele batterij te vervangen? En welke repurpose mogelijkheden zijn er voor de accu’s?”

Vertrouwen in reparatie

Op dit moment worden de meeste fietsaccu’s die stukgaan namelijk weggegooid. Ze worden dan gerecycled. Slob: “Maar het zou natuurlijk beter zijn om eerst te kijken of reparatie, refurbishing of remanufacturing mogelijk zijn. Dat gebeurt nu niet omdat er een bepaald volume voor nodig is voordat het voor fabrikanten interessant is om naar een professionele aanpak te kijken. Op dit moment is het voor fietsfabrikanten simpelweg makkelijker om een nieuwe accu te kopen dan om naar een van de andere opties te kijken. Daar komt bij dat de veiligheid op dit moment onvoldoende geborgd is. Een fabrikant wil geen enkel risico lopen dat hun merkfiets ontbrandt doordat een derde partij de accu onprofessioneel gereviseerd heeft. Terwijl het wel mogelijk is om dat veilig en professioneel te doen: dat laat een bedrijf als fietsaccu-revisie.nl zien.”

“We moeten toe naar een certificeringssysteem voor re-use en repair van batterijen, het inzamelsysteem moet beter en we moeten gezamenlijk kijken naar designregels, normen en standaardisatie”

Ketenaanpak

Tijdens de Track ‘Batterijen voor elektrisch vervoer’, georganiseerd in samenwerking met het Uitvoeringsprogramma Circulaire Maakindustrie (UPCM) en TNO, kwamen bedrijven uit de hele keten van elektrische fietsen, scooters en scootmobielen samen. Fabrikanten (Gazelle, Accell Group, Brekr en Life&Mobility), fiets- en scooterdeelbedrijven (Felyx en Swappfiets), partijen die zich bezighouden met (revisie van) accu’s (reviseerbedrijf fietsaccu-revisie.nl en ReCycleWell) en verwerkers (A&M, Core Chemistry en Battery Recycling Services). Ook Brainport Development deed mee, als partij die mede de verbinding legt met ontwikkelingen op het gebied van heavy duty-accu’s, voor onder meer vrachtwagens en schepen.

Slob: “Een mooie verzameling partijen en dus veel potentie voor goede resultaten. Het overkoepelende doel – naast het werken aan de eigen cases – was om toe te werken naar meer vertrouwen in reparatie: dat moet en kan professioneel en aantoonbaar goed gebeuren: we moeten toe naar een certificeringssysteem voor re-use en repair van batterijen, het inzamelsysteem moet beter en we moeten gezamenlijk kijken naar designregels, normen en standaardisatie.”

Veilige revisie

Voor Hannes de Jong van fietsaccu-revisie.nl was de meerwaarde van deelname aan de Track dat hij de mogelijkheid kreeg om eens van mening te wisselen met grote partijen als Gazelle en Accell. “Ik wilde hen laten inzien dat het wél mogelijk is om een fietsaccu op een veilige manier te reviseren. Het is goed als zij ook eens te horen krijgen: jullie klant loopt na een paar jaar, buiten jullie scope, tegen problemen aan, namelijk dat de accu ermee ophoudt of steeds minder goed werkt. En er zijn andere bedrijven die die klanten helpen, binnen een gezond businessmodel.”

“Het is goed om te laten zien dat er tussen de gebruikers- en de recyclefase nog een mooi bedrijfsmodel kan bestaan. Wij zijn daar een goed voorbeeld van natuurlijk. Maar ook al zijn we marktleider in het reviseren van fietsaccu’s, alsnog is wat wij doen maar een druppel op een gloeiende plaat. We zijn tijdens de Track in gesprek gegaan met diverse deelnemers en hebben zo weer wat zaadjes geplant over dat er meer mogelijk is met hun product. Na de Track heb ik contact gehouden met meerdere deelnemers, en met sommigen ben ik nu nog in gesprek.”

CIRCO-Track-Batterijen-voor-elektrisch-vervoer

Batterij als dienst

Een van die gesprekspartners is Jasper Hagedoorn van Brekr, een producent van elektrische brommers. “Ik ben na de Track bij fietsaccu-revisie.nl langsgegaan, want wij kunnen veel leren van de manier waarop zij werken. Ook tijdens de Track heb ik meer geleerd dan ik van tevoren dacht; er was veel specialistische kennis aanwezig. Het was nuttig om gezamenlijk de collectieve uitdagingen binnen onze sector te bespreken. We kwamen er op uit dat iedereen met hetzelfde stoeit: je wilt de cellen van een accu graag hergebruiken, maar loopt daarbij tegen technologische uitdagingen aan. Het zou goed zijn als we dit onderdeel in Nederland gezamenlijk oppakken.”

Hagedoorn deed mee vanuit Brekr en vanuit Accumulate, een project met vijf andere merken die samen werken aan het ontwikkelen van een duurzame batterij. Tijdens de Track bekeek hij op welke punten Brekr nog winst kan halen op het gebied van circulariteit. “Er zijn meerdere mogelijkheden. We kunnen bijvoorbeeld naar een dienst toe gaan waarbij mensen per uur betalen. Of een dienst waarbij mensen betalen per gereden kilometer, en de batterij onze eigendom blijft: batterij als dienst. Daar zijn we nog niet uit. Ook hebben we onderzocht hoe we de verpakking kunnen verduurzamen. Daar kwam uit dat we de pallet mee terug kunnen nemen na het bezorgen, om hem opnieuw te gebruiken. Dit hebben we inmiddels ook al uitgevoerd. Daarnaast zijn we bezig met het ontwikkelen van een nieuw batterij-pack dat beter geschikt is voor hergebruik.”

Nieuwe samenwerking

Naast het op gang brengen van het gesprek over verschillende collectieve uitdagingen, was het doel van de Track ook om het ontstaan van nieuwe samenwerkingen te stimuleren. Een mooi resultaat is de samenwerking tussen A&M Recycling, Felyx en StoredEnergy. De partijen kenden elkaar al wel, maar tijdens de Track kwam de samenwerking echt van de grond en ze werken nu gezamenlijk aan een plan om afgeschreven deelscooteraccu’s een tweede leven te geven als opslagsystemen voor lokale zonne-energie.

UPCM en TNO monitoren de samenwerkingen die zijn ontstaan en ondersteunen waar nodig. Ook organiseren zij een ronde tafel om het gesprek over certificering van hergebruik en reparatie van accu’s verder te brengen. Daarnaast denken ze na over het organiseren van vergelijkbare Tracks over autobatterijen en batterijen voor heavy duty-voertuigen zoals bus, schip en vrachtwagen. Slob: “We houden het in de gaten: beweegt de markt uit zichzelf of is er nog een CIRCO Track nodig? Deze eerste Track was in ieder geval een goed begin!”

Vragen over deze of komende Tracks? Neem contact op met Bart Jeroen Bierens via bart.bierens@rvo.nl, of met Linda Louwissen via linda@circonl.nl.

Topics

Circulair Design Circulair Ondernemen Ketensamenwerking

Discussieer mee

Lees ook