“Het draait allemaal om waarde, en het zo lang mogelijk behouden van die waarde”

Update

Posterbuddies op het metselwerk, punaises in deuren, gaten in het plafond voor de kerstversiering; de meeste mensen zouden dit soort dingen thuis niet zomaar doen. Maar in scholen gebeurt het aan de lopende band. Interieurontwerper Esther Dekhuijzen zag het jarenlang met lede ogen aan, maar kon als extern adviseur geen grip krijgen op het voorkomen hiervan.

school

Tijdens een CIRCO Track deed ze nieuwe inzichten op. “Het kwartje viel. Ik kwam voorheen vaak met een belerende boodschap over beschadigingen in het gebouw, maar nu kan ik zeggen: laten we gaan voor behoud van waarde.”

Eind 2018 gaan tijdens de Track Circulaire Scholenbouw Haarlemmermeer partijen uit de hele keten aan de slag om te kijken hoe ze gezamenlijk kunnen komen tot circulair gebouwde scholen: van gemeente, schoolbestuur en gevelbouwer tot architect en inrichter. De gemeente Haarlemmermeer heeft een enorme circulaire bouwopgave gesteld voor de komende jaren en daagt marktpartijen uit hier invulling aan te geven. Een mooie circulaire kans die tegelijkertijd ook veel vragen oproept. Hoe kunnen scholen circulair gerenoveerd, ge- en verbouwd en ook ingericht en gebruikt worden? Wat betekent dit voor het (circulaire) aanbod van bedrijven? En wat is de rol van de (interieur-)architect hierin?

Kijkje in de keuken

Ook voor zelfstandig interieurontwerper Esther Dekhuijzen biedt de Track kansen. Vanuit haar eigen bedrijf PLUSontwerp werkt ze als ontwerper en adviseur bij nieuwbouw, verbouwingen en renovaties van scholen in het primair en voortgezet onderwijs. “Mijn potentiële opdrachtgevers en samenwerkingspartners zaten in die Track, en de vragen sloten aan bij waar ik mee bezig was. Het trok me bovendien erg om eens te sparren met ketenpartners. Daarnaast werkte ik al wel met een duurzame bril op, maar wilde ik dat graag verder uitdiepen. Ik ben altijd al bezig geweest met het ontwerpen vanuit wat er al is en het kritisch analyseren van wat er werkelijk gesloopt of verbouwd moet worden door veranderend gebruik. Ik voel als ontwerper de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat wat ik bedenk ook zinvol is voor de gebruiker en dat deze er zo lang mogelijk plezier van heeft.”

"Voor de CIRCO Track had ik het niet aangedurfd om bepaalde circulaire keuzes te maken"
Esther DekhuijzenZelfstandig interieurontwerper, PLUSontwerp

Kapitaalvernietiging

Tijdens de Track leert Esther op een andere manier te kijken naar de processen binnen scholen. “Ik ben vaak langdurig betrokken bij het stapsgewijs renoveren van gebouwen: dan is een gebouw beschadigd of het voldoet niet meer aan de wensen. Ik zie dan dat beschadigingen vaak ontstaan door onkundig gebruik of verkeerd onderhoud. Ik had daarover regelmatig gesprekken met scholen, en dan zei ik: dat is zonde. Maar de boodschap was dan vaak een beetje belerend en er kwam geen opvolging op. Tijdens de Track viel het kwartje: het draait allemaal om waarde, en om het zo lang mogelijk behouden van die waarde. En daar heeft ook de school belang bij, want anders betekent dat kapitaalvernietiging voor hen. De nadruk van mijn betoog is verschoven van negatief zijn over waardevernietiging, naar positief zijn over kapitaalbehoud voor de opdrachtgever. Dit heeft geresulteerd in afspraken over periodieke, langetermijn-onderhoudsadviezen met mijn opdrachtgevers.”

Modulair ontwerpen

Als ontwerper was Esther het gewend om maatwerk te leveren, zoals balies of kasten die op een specifieke plek in een school passen. “Tijdens de Track kwam aan bod dat het beter is om meubilair modulair te ontwerpen, zodat je losse onderdelen gemakkelijk kunt vervangen. Ik besefte dat ik hier nog extra mee aan de slag moest, ondanks dat op die manier ontwerpen lastig is. Je moet namelijk rekening houden met veel factoren: een ontwerp voor een school moet praktisch, hufterproof, trendy, goed schoon te maken en dan ook nog modulair zijn. Een ander inzicht uit de Track dat me hierbij hielp is dat je onderdelen van een gebouw het beste kunt splitsen op basis van de levensverwachting van dat onderdeel. Het is goed om ervoor te zorgen dat een trendy onderdeel weinig materiaal bevat en gemakkelijk vervangbaar of aanpasbaar is, terwijl de meer tijdloze gebouwdelen ontworpen kunnen worden om juist zo lang mogelijk mee te gaan.”

school 2

Kiezen voor hergebruik

De Track gaf Esther concrete handvatten om projecten anders aan te pakken dan voorheen, bijvoorbeeld tijdens een opdracht om een personeelskamer opnieuw in te richten. “Wat er stond aan meubilair was oud en zag er versleten uit. Maar het verchroomde staalwerk van de stoelen en tafels was technisch nog in orde. Ik heb door de Track hergebruik voorgesteld, omdat het al met al ging om een enorme berg staal die dan niet bij het afval terecht zou komen. Daar kwam bij dat ik kon aantonen dat dit de goedkoopste oplossing was. Gelukkig durfde de rector dit aan. Wat het voor haar lastig maakte was dat zij deze keuze moest uitleggen aan het personeel, dat waarschijnlijk hoopte op splinternieuw meubilair.”

“We hebben uiteindelijk de stoelen en banken opnieuw laten stofferen in een sociale werkplaats. Ook de tafelpoten hebben we opnieuw gebruikt. Dat was nog een heel gedoe, want kantoorinrichters willen het liefste nieuw tafels en stoelen verkopen. Voor de Track had ik het niet aangedurfd om hergebruik voor te stellen. De makkelijke en gangbare keuze is om mee te gaan in aanschaf van nieuw, eventueel duurzaam, meubilair. Het kost veel meer moeite en gedoe om dan een andere keuze te maken. Doordat ik het sinds de Track beter kan uitleggen, met nieuwe inhoudelijke en financiële argumenten, voel ik me gesterkt om toch door te zetten en mijn opdrachtgevers en ketenpartners hierin mee te nemen. Want ik weet nu: het draait allemaal om behoud van waarde.”


Esther Dekhuijzen

Topics

Ontwerpstrategie Circulair Design

Discussieer mee

Lees ook