Ontwerpen voor een betere wereld

Update

Na jaren te hebben gewerkt als productontwerper en ontwerper van winkelinrichtingen, ontstond bij Bernd Teule vorig jaar de behoefte om duurzamer bezig te zijn. Hij raakte geïnteresseerd in circulair ontwerp en volgde een CIRCO Class. “Het mooie aan circulair ontwerpen vind ik dat je heel breed naar een vraagstuk of een product kijkt. Een stoel is niet alleen maar een stoel; wat is het concept rond de stoel?”

Bernd Teule

Het feit dat hij als designer continu nieuwe producten ontwerpt en daarmee bijdraagt aan het op de markt brengen daarvan, begon Bernd een paar jaar geleden steeds meer tegen te staan. “En dat terwijl juist dat scheppende het vak zo mooi maakt; ik houd ervan om mooie dingen te maken die technisch interessant zijn. Maar tegelijkertijd wil ik niet te veel afval produceren en nog meer spullen de wereld in brengen. Ik ben mijn hele leven al geïnteresseerd in tweedehands spullen en het repareren en weer mooi maken van spullen. Maar in mijn werk lukte het me niet om ermee bezig te zijn. Vooral in de retailwereld is het lastig; het is een heel commerciële wereld en een inrichting moet vooral goedkoop zijn. Daar komt bij dat nu door corona de focus ligt op overleven en niet op duurzaam innoveren.”

Voorbij het ontwerp kijken

Binnen zijn andere tak van sport, productontwerp, probeert Bernd wel meer bezig te zijn met circulair ontwerp. De handvatten hiervoor kreeg hij tijdens een CIRCO Class. “Het belangrijkste inzicht dat ik opdeed tijdens de Class is dat je breder kijkt naar producten dan alleen puur het ontwerp. Hoe wordt een stoel in de markt gezet? Is er nagedacht over mogelijkheden voor hergebruik en reparatie? Ik ben nu bijvoorbeeld bezig met het ontwerp van een schooltafel met een blad van hergebruikt plastic dat is opgevist uit zee. Ik vind het heel interessant om daarbij ook breder te kijken, bijvoorbeeld naar mogelijkheden om de tafel modulair te maken. In klaslokalen is namelijk vaak het probleem dat er te weinig stopcontacten zijn, dus dat zou je bij de tafel kunnen inbouwen, als mogelijkheid om een deel van de tafel te vervangen. Ook zou je kunnen kiezen voor tafelpoten van hergebruikt staal of voor een lease-constructie. Maar de opdrachtgever ziet de noodzaak niet, hij vindt het leuk klinken maar het is nog te ver van zijn bed. Het overtuigen van klanten blijkt toch vaak een struikelpunt.”

“Door als ontwerper naar een vraagstuk te kijken kom je tot vernieuwende ideeën”

Circulaire lamp

Daarom startte Bernd onlangs met zijn eigen circulaire project; het ontwerpen en verkopen van een compleet circulaire lamp – en uiteindelijk een circulaire lijn met meerdere producten, onder de naam C-Boostr. Samen met zijn compagnon, procesmanager Steef Niesing, en kringloopwinkel Foenix in Apeldoorn, is hij op dit moment bezig met de concrete uitwerking van het plan. “Het idee is dat we alle materialen die we nodig hebben voor de lamp via de kringloopwinkel krijgen. Het gaat dan om materialen waar zij ook niks mee kunnen en die anders naar de verbrandingsoven zouden gaan. Mensen die in een re-integratietraject zitten verwerken de materialen in de werkplaats van de kringloop tot de onderdelen die we nodig hebben. Daar betalen we de kringloop voor. Ook gaan we, met behulp van een subsidie van Cleantech Regio, samen met Foenix een ambachtscentrum papier opzetten dat ook als re-integratieproject functioneert. Verder willen we samen met studenten van Saxion een aantal onderzoeksopdrachten uitvoeren.”

Unieke onderdelen

“De lamp is opgebouwd uit hout dat komt van meubels die de kringloop niet kan verkopen; de papieren vlakken tussen de houten constructie worden gemaakt van lompen, kleding en stoffen die de kringloop niet kan hergebruiken. We hebben nu als eerste test veertig kilo katoen en linnen van de kringloop gekregen, waarmee we naar papierfabriek De Middelste Molen in Eerbeek zijn gegaan. Zij produceren op traditionele wijze papier en hebben onze lompen verwerkt tot papierpulp. Daar zijn we heel blij mee; het is een prachtige, lokale methode.”

“De stalen draden om de papieren kapjes mee op te hangen maken we van de spaken van oude fietswielen en het elektriciteitssnoer van de stoffen leidingen van oude strijkijzers. Ook de fittingen willen we uit de kringloopketen halen. Het enige dat nieuw is aan de lamp, is het peertje. Ten slotte is er nog de verpakking; daarvoor willen we een stoffen tasje gebruiken, gemaakt van stoffen die niet gebruikt kunnen worden voor andere dingen. Dat tasje kan de klant weer hergebruiken. Het project is één grote ontdekkingsreis, maar dat maakt het juist leuk en uitdagend. Een groot vraagstuk is hoe we verzekerd zijn van materialen van genoeg kwaliteit vanuit de kringloop. We willen in ieder geval niet naar een houtproducent hoeven uitwijken.”

Lamp_met_watermerk

©BerndTeuleDesign

Affectiewaarde

Tijdens het ontwerpen van de lamp haalde Bernd inspiratie uit de CIRCO-strategieën. “Ik heb nagedacht over de vraag: hoe kun je ervoor zorgen dat mensen een product langer gebruiken? We geven de lamp een hoge mate van affectiewaarde: daarbij is het in de marketing belangrijk het verhaal over de unieke onderdelen van de lamp te vertellen, en de herkomst ervan. Iedere lamp is uniek doordat we gebruik maken van verschillende houtsoorten en snoeren in uiteenlopende kleuren. Daarvoor zijn we immers afhankelijk van de materialen die vanuit de kringloop worden aangeleverd. Daarnaast heb ik nagedacht over modulariteit; stel dat een klant wil kiezen voor een ander materiaal dan papier, dan moet dat ook mogelijk zijn. Verder willen we nog bekijken of het mogelijk is om de materialen te tracken, bijvoorbeeld met behulp van blockchain-technologie, om beter in de gaten te kunnen houden wat ermee gebeurt en om in staat te zijn ze weer terug te halen.”

Design thinking

Door zijn eigen ervaringen met het ontwerpen van de circulaire lamp weet Bernd nu ook beter waar ondernemers en ontwerpers tegenaan kunnen lopen tijdens zo’n proces. Dat helpt hem wanneer hij als extern ontwerper is betrokken bij het begeleiden van CIRCO Tracks en Classes. “Ik vind het heel inspirerend om tijdens die dagen mee te werken en mensen verder te kunnen helpen. Het is mooi om te zien hoe ideeën soms voor het oprapen liggen, maar ook hoe lastige processen zich ontwikkelen en vaak uiteindelijk toch ook tot mooie resultaten leiden. Als ontwerper ben ik het gewend om design thinking toe te passen: om out-of-the-box te denken en, zolang je nog in de divergerende fase zit, met zoveel mogelijk ideeën te komen. Zo probeer ik deelnemende bedrijven ook te helpen. Ik draag veel opties aan en stel veel vragen: waarom doe je dat zo? Kan het ook anders? Zo probeer ik openingen te zoeken. Soms denken ze vast: ‘Wat een lastige vragen steeds!’ Maar daardoor kom je wel tot vernieuwende ideeën.”

Discussieer mee