Stel: je bent verpakkingskundige, ontwerper of kunststof verpakkingsleverancier en je klant vraagt om een circulaire kunststof verpakking. Waar begin je dan en wat komt daarbij kijken? Hier vind je vijf stappen die je wegwijs maken in circulair verpakken. Met links naar handige tools en kennisbronnen in de Kennisbank.
Voorbereiding circulair verpakken
Verdiep je in het gebruik en de verwerking van kunststof verpakkingen in Nederland.
- Kunststof verpakkingen in Nederland (Rapport CE Delft)
Stap 1: Welke waarde creëer je?
De eerste stap is om je af te vragen welke waarde de verpakking levert voor je klant en het product. En op welke manieren je deze waarde kunt invullen. Is de verpakking überhaupt nodig? Kan er een herbruikbare verpakking worden gebruikt? Kunnen bepaalde functies van de verpakking op een circulaire manier worden ingevuld?
Kennis
- Boek Products that Flow: circulaire verdienmodellen en ontwerpstrategieën voor verbruiksproducten.
- Materialenmodule Verpakkingen: hoe maak je een weloverwogen materiaalkeuze?
- Herbruikbare verpakkingen: een verkenning van verschillende systemen (rapport Ellen MacArthur Foundation).
- Gratis online cursus Duurzaam verpakken (TU Delft): leer hoe je de principes van een circulaire economie kunt toepassen op duurzaam verpakken.
Inspiratie
- Blog Siem Haffmans: Verpakkingen – hoe maken we ze onderdeel van de circulaire economie?
- Blog Ingeborg Gort: Word niet de volgende Olivetti!
Stap 2: Welke verplichtingen zijn er?
Of de verpakking nou circulair is of niet, een ontwerper begint bij de eisen waaraan een verpakking moet voldoen. Een groot deel daarvan is vastgelegd in wet- en regelgeving, normen en standaarden. Voor een circulaire verpakking geldt ook dat je moet weten wat je verplichtingen zijn. Bij gebruik van recyclaat voor voedselverpakkingen krijg je bijvoorbeeld te maken met de European Food Safety Authority.
- Gerecycled kunststof in verpakkingen: een overzicht van de belangrijkste wet- en regelgeving die speelt bij het toepassen van gerecycled kunststof in verpakkingen (door overheidsprogramma KVG).
Stap 3: Bereken de milieu-impact
Denk je de ultieme circulaire verpakking te hebben ontworpen? Check dan eerst de milieu-impact! Als je kiest voor een nieuw verpakkingsontwerp of nieuw materiaal, reken dan uit of dit milieuwinst oplevert. Ga daarbij uit van zo accuraat mogelijke aannames. Wanneer een herbruikbare kunststof verpakking niet retour komt, is je milieu-impact vele malen hoger. De milieu-impact meting laat je de gevoeligheden zien. Hierdoor wordt je gelijk gewezen op het systeem dat ervoor nodig is. En dat is iets dat je met je keten moet oppakken.
- Milieu-impact van verpakkingen: meet de milieu-impact van jouw verpakking met behulp van een levenscyclusanalyse (LCA).
Stap 4: Check de circulaire compatibiliteit en het systeem
Binnen de circulaire economie moet je als ontwerper op de hoogte zijn van wat er gebeurt met je verpakking na het gebruik. Een lastige bijkomstigheid is dat dit per land verschilt. In Nederland geldt er bijvoorbeeld een Raamovereenkomst Verpakkingen, georganiseerd door het Afvalfonds. Dit betekent dat producenten een afvalbeheersbijdrage moeten afdragen aan het Afvalfonds voor de inzameling en verwerking van hun verpakkingen. Handig om te weten is dat er voor recyclebare verpakkingen een lagere bijdrage geldt.
- Gereduceerd tarief Afvalfonds
- Sorteren en recyclen van kunststof verpakkingen in Nederland (filmpje SUEZ)
- Ontwerpinzichten recyclebare verpakkingen: hoe ontwerp je een recyclebare kunststof verpakking? CIRCO deelt de belangrijkste inzichten.
- KIDV Recyclechecks: check met deze tool of je kunststof verpakking recyclebaar is in het Nederlandse afvalsysteem.
- Recyclass EU Recycling tool: test de recyclebaarheid van je verpakking in landen buiten Nederland.
Stap 5: Houd je kennis van circulair verpakken up-to-date
Als ontwerper van circulaire verpakkingen heb je dus heel wat kennis nodig. Daarmee zullen eerdere aannames wellicht in een totaal ander daglicht worden gezet. Houd de CIRCO Kennisbank en de website van het KIDV in de gaten voor nieuwe ontwikkelingen.
Zo zijn de biologisch afbreekbare kunststof verpakkingen in Nederland in veel gevallen op dit moment helemaal nog geen goede oplossing en niet circulair compatibel:
- Biologisch afbreekbaar kunststof: ontdek de voor- en tegenargumenten van dit omstreden materiaal.