In de oude fabriek van meubelmerk Gelderland, vat CIRCO-sectorcoördinator Consumptiegoederen Stella van Himbergen de ontwikkelingen van de sector kort samen: “Circulariteit in deze sector is niets meer dan een antwoord vinden op de vragen: Wat doen we met oude meubelen en interieurs? en Wat doen we met nieuwe meubelen en interieurs?. De sector kent een aantal koplopers, maar ook CIRCO-deelnemers komen erachter dat als je er dieper over nadenkt en het analyseert, het winstgevend kan zijn kan om verantwoordelijk te blijven voor je product. Nieuwe businessmodellen kunnen het bedrijf geld opleveren, en daarnaast kun je er nieuwe klantrelaties opbouwen en bestaande uitbouwen. Al met al hebben we hier samen bedrijven die innovatieve antwoorden op deze vragen bedenken.”
Na Stella gaven drie CIRCO-alumni ons hun antwoorden op de vragen Welke oplossingen kunnen we samen bedenken?, en Wat wordt de volgende stap voor jouw bedrijf? Elk met een ander product, een andere aanpak en andere uitdagingen.
Financieringsmodel voor restwaarde – Noord Nederland Interieurs
Erik Reitsma van Noord Nederland Interieurs vertelt dat er de laatste tijd meer interesse is in de circulaire offertes die ze uitbrengen en dat ze twee tweejarige pilot-projecten zijn gestart. Hij geniet zichtbaar van het pionierswerk en ziet veel kansen, maar soms loopt hij tegen uitdagingen aan waarop hij niet één-twee-drie een antwoord kan verzinnen. Eén daarvan is de lange houdbaarheid van het hout waarmee hij werkt. Erik: “We hebben onze producten zo ontwikkeld dat ze een lange levensduur en een hoge restwaarde hebben. Dat is heel mooi, maar hoe vang ik die combinatie in een financieringsmodel? Onze massief-eikenhoutenvloeren gaan langer mee dan ik zelf. Is het dan wel logisch om de restwaarde aan ons bedrijf te koppelen?”
“Dat is heel mooi, maar hoe vang ik die combinatie in een financieringsmodel?”
In een break-out sessie worden verschillende oplossingsrichtingen geopperd. Zou Noord Nederland Interieurs de businesscase niet veel duidelijker kunnen presenteren aan de klant? Eikenhout is de afgelopen twee jaar 24% meer waard geworden, een restwaarde die alleen verzilverd kan worden als de vloer van massief hout wordt gelegd en niet wordt verlijmd. Deze optie is duurder op de korte termijn, maar betaalt zich terug als het ongeschonden eikenhout na gebruik wordt gelift. En dat hoeft Erik niet zelf te doen, in Engeland wordt er tegen elkaar opgeboden wie de restwaarde uit een slooppand mag halen.
En zouden ze niet kunnen aankloppen bij de innovatiefondsen van een tweetal Nederlandse grootbanken? “Ik kan hier nog niet veel over zeggen, maar deze banken hebben een innovatiefonds in de pijplijn en zullen daar binnenkort zelf over communiceren”, aldus één van de aanwezigen. Iets om in de gaten houden.
Aanbestedingen – Flokk
Marijke de Roo van het Noorse Flokk schotelde ons een andere uitdaging voor. Bij het Noorse Flokk, marktleider op het gebied van ergonomische meubels en zeer bekwaam in het ontwikkelen van circulair kantoormeubilair, zit de R&D wel goed. Flokk ondervindt vooral uitdagingen op het gebied van aanbestedingen en certificering. “Ik zie een trend waarin circulaire aanbestedingen steeds vaker worden ingestoken vanuit de vraag ‘Wie is de beste servicepartner?’ in plaats van ‘Wie is de beste stoelen-specialist?’ vertelt Marijke. “Zo beweegt de markt richting grootschalige generalisten en krijgen innovatieve specialisten het steeds lastiger. Dat komt de innovatie in de sector niet ten goede.” Daarnaast is ook het begrip circulariteit een struikelblok: “Circulariteit is een containerbegrip en vaak is het helemaal niet duidelijk wat een klant hiermee bedoelt. Je ziet ook dat de eisen voor certificering continu wijzigen. Het is daarom lastig om de focus op innovatie te houden.”
“Circulariteit is een containerbegrip”
Antwoorden komen van verschillende kanten. Een team van aanbieders, inkopers en branche-organisatie CBM steekt te koppen bij elkaar en komt met praktische initiatieven. Zo kunnen ze samen optrekken met grotere partijen die als hoofdaannemer optreden, waardoor kleinere partijen minder in de verdrukking komen. Marleen Pouwels van CBM kent een aantal grote partijen die dit al in de praktijk brengen door samenwerking met kleine onderaannemers te organiseren. Tegelijkertijd wordt aan de vraagkant gezocht naar manieren om ruimte te bieden aan kleine en innovatieve partijen. CBM is in gesprek met Rijkswaterstaat over het proces van aanbestedingen en bekijkt welke rol de brancheorganisatie hierin kan spelen.
Ook voor het certificeringsvraagstuk wordt een breedgedragen oplossing voorgesteld. “We zijn uitgekomen op een mooi marktinitiatief, INSIDE/INSIDE, dat ons allemaal zal gaan helpen”, aldus Marijke de Roo. Kortgezegd biedt INSIDE/INSIDE een vergelijkingstool, een meetmethode, die antwoord geeft op de vraag hoe je de juiste duurzame keuzes stelt bij het samenstellen van een interieur. De tool klinkt veelbelovend gaat in oktober 2018 live – maar je kunt al even spieken op www.insideinside.nl.
Ontwerp en technische engineering – Zwartwoud
Ook vanuit het perspectief van de ontwerper komt een case. Wim Koning, salesmanager bij maatwerkspecialist Zwartwoud, merkt op dat circulariteit enorm leeft in de bouwwereld en veel kansen biedt voor een bedrijf met zoveel kennis en kunde als Zwartwoud. Maar om circulariteit tot een succes te maken, moet de juiste kennis wel op de juiste plaats en tijd in het bouwproces worden aangeboord. En daar ziet Wim nog wel een uitdaging: “Ergens in het proces van aanbesteding tot realisatie van een project, wordt technisch ontwerpwerk verzet, maar dit is niet goed in dat proces verankerd. Interieurbouwers hebben vanuit hun positie als onderaannemer te weinig invloed en interieurontwerpers beschikken op hun beurt vaak over te weinig circulaire materiaalkennis.”
“Interieurbouwers hebben vanuit hun positie als onderaannemer te weinig invloed”
Een levendige discussie over de rol van de interieurontwerper komt op gang. Moet deze na de aanbesteding opnieuw worden ingeschakeld? Of moet voorafgaand aan de aanbesteding al technisch werk worden verricht, zodat de interieurontwerper zich ook bewust wordt van de circulaire doelstellingen? En het aanbieden van technisch ontwerpen, is dat een aparte dienst? Die technische kant, de materiaalkennis, dat is in het huidige proces een gat waar mensen in kunnen springen, zo signaleert deze groep.
“Ervaring met de CIRCO Tracks voor bedrijven uit de bouw leert dat er ook heel andere processen denkbaar zijn,” zegt sectorcoördinator Pieter van Os. “Een proces waarin aannemers en leveranciers al in de ontwerpfase samen nadenken over de realisatie van circulaire bouw. De technische uitwerking komt zo voor het aanbestedingsproces te liggen waardoor keuzes rondom circulariteit beter geborgd zijn. Denk aan rapid circular contracting of cooperative design; principes die misschien ook goed te vertalen zijn naar de wereld van de interieurbouwers,” vertelt hij. “Zorg dat je in een vroeg stadium iedereen aan boord hebt. Dat je ontwerpvragen gaat stellen voordat de boel dichtgetimmerd zit, en dat je daarvoor ook betaald krijgt.”
Overall
Onafhankelijk van het proces, zo concludeert de groep aanwezigen, is een belangrijke eerste stap dat de vraag van de inkoper goed wordt begrepen. “Een circulair interieur, wat bedoelen ze daarmee? Gaan we oude kozijnen hergebruiken, moet ik materiaal gebruiken dat recyclebaar is, wil je meubilair kunnen aanpassen aan toekomstig gebruik van de ruimte, of wil je dit allemaal?”
Circulaire business gaat om het totaalplaatje, zeker niet alleen om hergebruik. Maar in de ontwikkeling daar naartoe kun je niet anders dan stap voor stap te werk gaan, en hergebruik kan een goed begin zijn. Er gebeurt veel in de markt, onder andere door de bedrijven die al eens meededen aan CIRCO, en het is de overtuiging van CIRCO dat de transitie richting de circulaire economie door open uitwisseling, zoals bij Next Steps Live, versneld wordt.
Discussieer mee