Netwerkpartner aan het woord: LIOF

“Wat ons echt verrast heeft, is het enthousiasme van ondernemers.”

Hoe verliep het proces van de organisatie van de Track?

“Oorspronkelijk zou er eerst een mini-workshop plaatsvinden, een soort demo. We hadden op 12 maart een bijeenkomst gepland in Maastricht met geïnteresseerde bedrijven. Maar dat was de eerste dag van de intelligente lockdown. Dat was wel even schakelen. Zowel voor CIRCO als voor onszelf, we moesten kijken of we het digitaal konden doen. Uiteindelijk trok de online demo die we een paar weken later gaven zo’n 40 deelnemers. Vanuit die demo kregen we de Track gemakkelijk gevuld.”

CIRCO was met man en macht bezig om de driedaagse Track digitaal te kunnen aanbieden. Voor LIOF lag de focus intussen op de acquisitie van de deelnemers voor de demo en de Track: “In plaats van met hagel te schieten, kozen we ervoor om te kijken in onze eigen database naar de projecten die in de afgelopen jaren door ons waren ondersteund. We keken naar welke van die projecten een duurzame component hadden. Die hebben we benaderd voor de demo en de Track. Dat heeft denk ik ontzettend geholpen in de acquisitie.”

“Toch verbaasde het me dat we de Track zo makkelijk gevuld kregen. Het was voor ondernemers een behoorlijk pittige tijd – en nog steeds. Niet wetende wat er gaat gebeuren in de wereld en wat de impact van Corona is op jouw organisatie. Bovendien hebben we de Track vanuit LIOF ook niet heel breed kunnen communiceren, want we waren zelf ook druk om ondernemers te helpen met Corona gerelateerde zaken. Dat zegt dus wel echt iets over de hoge mate waarin circulair ondernemen bij veel ondernemers op de radar staat.”

Hoe werd de online Track ervaren?

“Die transformatie naar digitaal was natuurlijk wel een uitdaging. Van te voren dacht ik ook echt wel even: hoe gaan we dat doen, drie volle workshopdagen thuis achter je pc? Iedereen zat de eerste dag een beetje afwachtend klaar met het boek dat ze thuis hadden ontvangen. Maar ik was oprecht onder de indruk van de professionaliteit waarmee de CIRCO trainers iets dat eigenlijk zo nieuw was, aanpakten. En dat kreeg ik ook terug van deelnemers. Linda, Marien en Bas kregen met veel enthousiasme en heel gestructureerd de groep aan het werk. Tussentijds hadden de trainers op individuele basis contact met de ondernemers. En er was natuurlijk het huiswerk en de digitale leeromgeving. Dat was super professioneel gedaan allemaal.”

“Van deelnemers kreeg ik te horen dat het zó goed is geweest om drie dagen gestructureerd met experts aan de slag te gaan. Enerzijds met plenaire opdrachten en ook gewoon met de huiswerkopdrachten. Dus die handvatten die wij ze als LIOF willen aanbieden, heeft de CIRCO Track ook echt geboden.”

“Wat ik wel gemist heb als netwerkpartner is om op locatie tussen de ondernemers te kunnen rondlopen. Om hier en daar te kunnen aanschuiven en mee te sparren. Dat werkt toch iets lastiger online. Ik denk uiteindelijk dat een blended vorm, een combinatie van online en offline, waarbij je toch ook iets meer de interactie kan hebben met elkaar, optimaal zou zijn.”

“Wij willen ondernemers iets kunnen bieden vanuit het perspectief van kansen.”

Wat voor type bedrijven namen deel aan de Track?

“Het was eigenlijk ontzettend divers. We hadden een drietal startups. Jonge ondernemingen, die vanaf de start al een circulaire propositie hebben. Daartegenover stonden juist een aantal gevestigde MKB bedrijven. Die hebben een grotere staat van dienst, maar willen hun huidige producten of business model omvormen naar circulaire producten en modellen. Zij hebben een hele bestaande organisatie met processen, afdelingen en leveranciers. Het is heel interessant om de dynamiek tussen die twee te zien.”

“In zo’n startup zit de circulaire visie er al vanaf de basis in. Dat is bij een gevestigde MKB’er die al jaren op een bepaalde manier zijn producten produceert een stuk ingewikkelder. Eén van de startups maakte haar producten al ‘slim’ door middel van Internet of Things (IoT). Dat is iets waar de gevestigde ondernemers nog niet echt mee bezig waren, maar wel zeer interessant vonden. Dat kon elkaar mooi kruisbestuiven.”

“Andersom hebben de gevestigde ondernemers een veel groter netwerk. En veel jaren ervaring in een bepaalde branche. Dus als het ging om bepaalde specifieke kennis konden zij de startups juist weer helpen. Een voorbeeld: Eén van de startups maakt duurzame klimgrepen. Zij zaten te denken aan het recyclen van bestaande klimgrepen tot nieuwe klimgrepen. Maar ze hadden nog niet nagedacht over levensduurverlenging door de grepen op een bepaalde manier schoon te maken. Nu hadden we juist een gevestigde MKB’er met heel veel verstand van reiniging en water. Zo ontstonden er toch weer nieuwe ideeën.”

Wat hebben jullie na de Track gedaan?

“Wat Remon (Rabobank) en ik niet wilden, is dat we de organisatie van de Track als doel op zich zagen. Circulair ondernemen doe je in de praktijk. De ondernemers hebben nu een hele mooie propositie ontwikkeld, met bijbehorend business model canvas. Er is een roadmap uitgestippeld met allerlei belangrijke mijlpalen daarop. Maar het moet nu wel in de praktijk gaan gebeuren. Daar ligt de grootste uitdaging. Je keten ombuigen van lineair naar circulair, dat vergt nogal wat van bedrijven. Dus we willen ook een stuk implementatie gaan doen.”

“Bas heeft ons op weg geholpen door zijn eerdere ervaringen met ons te delen. Waar lopen ondernemingen nu tegenaan als ze 3 maanden, 6 maanden na die Track zijn? Dat hielp ons om nu gesprekken te gaan voeren met de deelnemers. We zijn een soort tour door de provincie aan het doen. Bij iedere deelnemer langs om individueel terug te kijken op de Track, de volgende stappen te bepalen en hen daarbij te ondersteunen. En dat is heel inspirerend. Je merkt echt dat bij iedere ondernemer de uitdaging weer ergens anders zit. Voor de één is dat bijvoorbeeld een leasepartner vinden. Voor de ander is dat juist technische ontwikkeling. Of het maximaal benutten van de levensduur van bestaande producten.”

“We blijven echt betrokken. Eens per kwartaal zullen we – ook op verzoek van de ondernemers – in gesprek blijven. Om te kijken in welke mate ze die roadmap echt kunnen opvolgen in de praktijk. En waar nodig kunnen wij vanuit advies, netwerk of financiering bijdragen.”

“Heel vaak zit er op het moment van waardeverlies in jouw waardeketen ook een economische kans die je kunt verzilveren.”

Zou je andere ROM’s aanraden om met CIRCO een Track te organiseren?

“Ja, zeker. Het mooie aan een ROM is dat we enerzijds betrokken zijn bij de beleidsmatige visie van de Rijks- en provinciale overheden op dit soort maatschappelijke opgaven. Dus we weten goed wat de koers is, welke thema’s vanuit de beleidsvisie relevant zijn. Tegelijkertijd staan we met ons andere been in de markt. We staan dicht bij die MKB bedrijven. Wij kunnen als ROM die twee heel goed samenbrengen en een praktische vertaalslag maken.”

“Als ROM worden we geacht een beetje van alles te weten. We spreken veel verschillende ondernemers, in veel verschillende sectoren en in verschillende fases van de onderneming. Dus je moet zelf ook continu bijblijven. Maar ik ben geen industrieel ontwerper, ik heb een bedrijfskundige achtergrond. Het is daarom prettig om die externe kennis en kunde als het gaat om het circulair herontwerpen van producten via CIRCO te krijgen. Door middel van zo’n Track krijg je als ROM specialistische inhoudelijke versterking om met dit thema aan de slag te gaan. De implementatie ervan in de praktijk ligt vervolgens weer wel helemaal in ons straatje.”

“Intern merkte ik ook dat sommige van mijn collega’s duurzaamheid nog deels als ideologische visie zagen. Het is voor ons allemaal een les en bevestiging geweest dat er écht een business case zit in duurzaamheid en circulariteit. Heel vaak zit er op het moment van waardeverlies in jouw waardeketen ook een economische kans die je kunt verzilveren. Ik zie het ontwikkelen van die denkwijze een beetje als het trainen van een spier. Op het moment dat je dat kunt – dus het moment van waardeverlies vertalen naar business kansen – dan ga je echt aan de slag met circulair ondernemen. Voor onszelf als netwerkpartner is dat ook nog steeds een leerschool. Maar dat bewustzijn is zowel binnen LIOF als bij de ondernemers zeker gegroeid.”

Wil je ook bekijken wat de mogelijkheden zijn om een Track of Class te organiseren in samenwerking met CIRCO? Neem contact op met Karianne Vermaas.