Zehnder Group Nederland is groot in ventilatie- en installatieproducten in de bouw. Na de CIRCO Track ‘warmte-as-a-service’ werken zij samen met ketenpartners aan een circulair businessmodel met als doel het substantieel verlagen van de CO2-voetafdruk in de eigen sector. Voor deze aanpak werden ze genomineerd voor een BouwBeurs 2023 Award 2023. ‘Interessant is dat Zehnder het volledige proces onder de loep neemt, van ontwerp en productie tot reparatie en service. Het bedrijf zet hiermee een standaard neer,’ aldus het lovende juryrapport. Waarom Zehnder op deze manier de nek uitsteekt? Lees hieronder de inzichten van Gert Jan van Lieshout en Rutger Naber van Zehnder.
Allereerst zijn de uitdagingen in de bouw- en installatiebranche groot: de eisen voor nieuwbouw gaan richting energieneutraal en regelgeving richt ook steeds meer op materialisatie. Ventilatie- en installatietechnieken zitten dicht op de energietransitie. Helemaal nu de Milieu Prestatie Gebouw (MPG) eis versneld wordt verlaagd (naar 2025), is er nog meer druk om gezonde, energievriendelijke huizen te ontwikkelen, met lagere milieuschadekosten. Zeer relevant voor Zehnder en andere partijen in de branche, aangezien technische installaties (verwarming, koeling en ventilatie) 40% van de MPG-score bepalen.
Waardeverlies
Dan heb je nog de technische levensduur van de producten: toestellen zijn na 10-15 jaar technisch af. Hoe kun je de levensduur van deze producten verlengen? Hoe kan je hier een servicemodel van maken en verantwoordelijk blijven voor de gehele levenscyclus? “Dit zijn vragen die we onderzocht hebben in de CIRCO Track” zegt Van Lieshout. “Het heeft ons veel inzichten gegeven in de gehele waardeketen. We hebben in detail gekeken waar we waardeverlies hebben en wat we kunnen doen om dat te verminderen. Gaandeweg ontdekten we dat we dit niet alleen kunnen: succesvol worden we alleen als we samen met onze klanten en toeleveranciers stappen maken. Hierin is een circulair product belangrijk, maar het circulaire businessmodel dat erbij hoort is minstens zo belangrijk. De pitch die we aan het eind van de Track gegeven hebben, hebben we ook aan onze directie gegeven. Het heeft er mede aan bijgedragen dat Nederland als gidsland wordt gezien voor ons Zwitserse bedrijf en het heeft verdere innovatie in gang gezet en versneld.”
Direct resultaat
Als concrete eerste stap ná de Track is Zehnder direct met een andere deelnemer van de CIRCO Track een pilot project gestart. Het gaat om een project in Silvolde. De pilot richt zich op levering en installatie van refurbished warmteterugwinning (WTW) units. Hergebruik van alle gesloopte materialen is belangrijk binnen het project. Rutger Naber: “Binnen die pilot hebben we ontzettend veel geleerd en die lessen delen we breed binnen de Zehnder Group. Een volgende stap die we zetten is dat we binnen een aantal specifieke producten nu druk bezig zijn met een materialenpaspoort en het maken van een levenscyclusanalyse (LCA). Hierbij wordt onder andere gekeken naar grondstofwinning, transport, productie, gebruik en de verwerking na het einde van de gebruiksduur van het product.”
Van Lieshout: “Waar we vooral tegenaan lopen is onbekendheid. We noemen circulaire producten en businessmodellen wel eens ‘het nieuwe goud’. In de dagelijkse operatie lopen we tegen praktische zaken aan als: wat is de restkwaliteit? Wat is de restwaarde? Hoe label ik dit refurbished product? Het grijpt binnen ons bedrijf in op veel verschillende processen, juist ook in ons primaire proces.”
De circulaire stappen die het bedrijf nu zet, helpt ook bij het aantrekken van nieuw talent. Ook voor het aantrekken van personeel is er direct resultaat. “We merken in onze werving dat er een nieuwe generatie werknemers op de markt komt, die kritischer kijkt naar wat zij in hun werk kunnen toevoegen aan maatschappelijke transities, zoals de energie- en circulaire transitie en naar de manier waarop bedrijven hun maatschappelijke verantwoordelijkheid invullen.”
“Iedere dag dat je langer wacht is…is een verloren dag”
Taskforce Circulariteit
Juist omdat de transitie naar een circulair businessmodel impact heeft op veel verschillende bedrijfsonderdelen en processen, is een logische vervolgstap om binnen Zehnder een brede taskforce circulariteit op te zetten. Met daarin deelnemers uit veel verschillende onderdelen: productontwikkeling, productie, inkoop, kwaliteit, financiën, logistiek en verkoop.
Van Lieshout en Naber willen iedereen in de branche aansporen die nog aan het begin staat van de transitie naar circulair ondernemen: “Iedere dag dat je langer wacht is…is een verloren dag. Kijk naar de doelstellingen 2030 en 2050. Het gaat niet alleen om gasloze woningen, maar juist om dat materiaalgebruik. Het is geen voorbijgaande hype, het is een beweging die in gang gezet is en waar je bij moet zijn. Dus ga gewoon eens beginnen met zo’n CIRCO Track. Stap in die pressure cooker. Het is voor ons enorm waardevol gebleken om eens stap voor stap door het hele proces heen te gaan. In het begin oogt het nog troebel, maar gaandeweg kregen wij steeds een scherper beeld van onze kansen en mogelijkheden. Dat gaat gepaard met groeiend enthousiasme uiteraard. We leren als deelnemers ontzettend veel van elkaar en het heeft geresulteerd in contacten waar we naderhand mee verder konden. Je pakt de theorie en praktijk samen en we hadden direct een case en een pitch, die we intern konden bespreken.”
Meedoen met een CIRCO-Track?
Lijkt het je interessant om met een Track over Woningbouw mee te doen? Mail dan naar de experts Bouw binnen CIRCO, Jeannette Levels-Vermeer of Gerwin Beukhof. Of kijk in de agenda welke bouw Tracks er nu gepland zijn.
Waarom meedoen met een CIRCO Track Bouw?
Naast de eisen uit het Uitvoeringsprogramma van de Nederlandse overheid, spelen bij koplopers in de circulaire bouwindustrie de kosten en leveringszekerheid van conventionele bouwmaterialen momenteel een grote rol. Daarbij komt de zorg over de grote milieu-impact van bouwmaterialen. Tegelijkertijd worstelt de bouw er ook mee om woningen betaalbaar te houden en is sprake van een groot arbeidstekort. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden is dit een goed moment om een toekomstbestendig businessmodel te ontwerpen.
Nieuwe businessmodellen
Allereerst vergroten circulaire businessmodellen de concurrentiekracht in aanbestedingstrajecten met circulariteitseisen. Door bijvoorbeeld het gebruik van circulaire bouwmaterialen in te passen wordt je een steeds aantrekkelijker alternatief voor aanbestedingen met MilieuPrestatieGebouw- en Breeam-eisen of andere gebouwcertificeringen. Daarbij levert het concurrentievoordeel op voor toeleveranciers met circulaire producten in een markt met oplopende prijzen.
“Wat voor nieuw businessmodel zou er passen op jouw positie in de keten? Hoe vergroot je je concurrentiepositie in de veranderende markt?”
CIRCO richt zich op het in beweging brengen van een nieuwe, nog te ontginnen markt. Daarom krijgt CIRCO ondersteuning vanuit het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Als programma van CLICKNL activeert CIRCO productiebedrijven en creatieve professionals om concreet aan de slag te gaan met circulair ontwerpen. Door producten, diensten en businessmodellen te (her)ontwerpen wordt circulair ondernemen in veel gevallen mogelijk. Hiervoor ontwikkelde CIRCO een – inmiddels bewezen – methode.
Discussieer mee