“We zijn enorm aan het pionieren”

Tijdens de CIRCO Track werkten jullie aan een specifieke case: een circulaire bank. Die staat nu in al jullie vakantiehuisjes?
“Nou, zo snel gaat dat niet. Deze bank bestond nog helemaal niet, dus we konden niet gewoon een bestelling plaatsen. In plaats daarvan kozen we ervoor om naar OTdesign te stappen, één van onze vaste leveranciers. Met hen zijn we tijdens de CIRCO Track aan de tekentafel gaan zitten. Daarbij kom je vragen tegen: wat zijn de belangrijke afwegingen? Waar lopen wij tegenaan en waar jullie? En hoe kunnen we het voor beide partijen beter en slimmer organiseren?”

“De setting van de Track helpt, omdat je handvatten krijgt in de vorm van businessmodellen en ontwerpstrategieën, en er deskundigen zijn om het proces te begeleiden. Er is een sterk idee ontstaan en we zijn nu bezig om dat te realiseren. Die circulaire bank komt er.”

Hoe ziet dat eruit, een circulaire bank?
“Onze huidige banken schrijven we over zeven of acht jaar af. Dan houden we veel niet-recyclebare materialen over; afval. Zonde en onnodig. De bank bestaat momenteel voor een belangrijk deel uit een schuim-staalcombinatie, waar je aan het einde van de levensduur niets mee kan. Maar wat als je weet dat dit de basis is waarmee je moet werken? Dan zorg je dat dit deel zo lang mogelijk mee gaat: geen zeven of acht jaar, maar twintig jaar. Als je de rest van de bank – de pootjes, de armleuningen, de hoes – modulair ontwerpt, kun je die onderdelen vervangen. Zo geef je de bank een levensduur van twintig jaar,  beperk je het gebruik van grondstoffen en creëer je minder afval. Eigenlijk klinkt dit bizar simpel en logisch, maar je moet wel iets ontwikkelen dat er nog niet is.”

Als die nieuwe bank twintig jaar meegaat, dan teken je dus voor een relatie van twee decennia met de leverancier van die bank?
“Ja, dat klopt. Door de verlengde levensduur en het modulaire ontwerp van de bank verandert de relatie, en daar schuilt risico in. Hoe zorg je ervoor dat je twintig jaar lang tevreden met elkaar blijft? Welke operationele aspecten kent ons plan en hoe gaan we dat doen? Een onderhoudscontract is dan een mogelijkheid. Het is zo belangrijk dat je dit samen doet en met elkaar in gesprek blijft.”

En in dat gesprek met leveranciers geven jullie aan dat het belangrijk is om het gebruik van grondstoffen te beperken en afval te voorkomen? Waarom vindt Landal GreenParks dat belangrijk?
“Wij zien het als onze verantwoordelijkheid, maar het is ook gezonde bedrijfsvoering. Grondstoffenschaarste en afval kosten ons geld. Natuurlijk is het zinvol om altijd de zuinigste wasmachine te hebben en alleen te betalen voor gebruik. Wij kopen ook alleen nog tafels in van een hout-staalcombinatie. Die materialen hebben aan het eind van de levensduur nog waarde, waardoor ze niet weg hoeven worden gegooid maar terug kunnen naar de leverancier.”

“Eigenlijk klinkt dit bizar simpel en logisch, maar je moet wel iets ontwikkelen dat er nog niet is”

 

“Ook over verpakkingsmaterialen denken we na. Gasten kopen frietjes en snacks, en het verpakkingsmateriaal daarvan eindigt bij ons als afval. In de ideale wereld krijgen we verpakkingsmateriaal dat we maximaal kunnen hergebruiken of dat volledig biologisch afbreekbaar is. Want iedere ton afval die we minder hebben, kost ons minder geld. Maar die verpakkingen bestaan nog niet, en daarom gaan we met leveranciers in gesprek over het verbeteren van het verpakkingsmateriaal. Zo zijn we ooit overgestapt van gerecycled plastic op sugarcane, omdat dit biologisch afbreekbaar is. En dat is het ook, maar enkel onder hele bijzondere omstandigheden die zich zelden voordoen. Er kan niks meer van dit materiaal worden gemaakt, de veronderstelde milieuwinst is er niet. Dat ging dus niet zoals gehoopt.”

Ook als jullie circulaire inkoopbeleid slaagt, houden jullie nog onbruikbare restmaterialen over?
“Ja, we kunnen afval nog niet helemaal voorkomen. Dat komt ook doordat onze gasten zelf producten meenemen naar de huisjes, zoals eten. We faciliteren een gescheiden inzameling van PMD-afval (plastic verpakkingen, metalen verpakkingen zoals blik en drinkpakken), net zoals mensen dat thuis gewend zijn. Maar in tegenstelling tot Nederlandse gemeenten krijgen we hiervoor geen vergoeding, omdat ons PMD-afval als bedrijfsafval wordt gezien. Volgens het Landelijk Afvalbeheerplan mag er geen vermenging zijn van huishoudelijk- en bedrijfsafval, dus een afvalverwerkingsbedrijf zou de verwerking helemaal stil moeten leggen en het proces opnieuw op moeten starten voor een Landal-lading afval. Terwijl ons PMD-afval dezelfde samenstelling als huishoudelijk afval heeft! Daarom is het zo belangrijk dat zowel de maakindustrie als de afvalverwerking en een gebruiksbedrijf samenwerken, zodat zij sámen naar oplossingen en nieuwe manieren zoeken. Dat is de enige manier om de cirkel te sluiten. De maakindustrie kan dit niet alleen.”

Samen met ketenpartners in gesprek om de cirkel te sluiten, daar heb je circulaire kennis voor nodig. Hoe haal je die in huis?
“We zijn enorm aan het pionieren. Dat is leuk, maar niet altijd makkelijk. Wat zou het fantastisch zijn als iemand me kon vertellen hoe ik het moet doen! Maar elke situatie is anders. Tijdens de CIRCO Track leerde ik dat festivalorganisatoren net als wij worstelen met de plastic wegwerpbeker, maar dat er bij hen andere afwegingen spelen zoals marketing. Ik ben benieuwd waar zij nu staan, welke oplossing ze hebben bedacht. Maar omdat ik altijd bezig ben om dingen in beweging te krijgen, maak ik onvoldoende tijd vrij om dit uit te zoeken. Een CIRCO Track helpt daar natuurlijk bij; je wordt letterlijk bij elkaar gezet en leert over elkaars afwegingen en dilemma’s.”

“Pionieren is ook gewoon stapjes zetten. Natuurlijk maak je dan een keer een fout, maar dat is niet erg. We moeten die fouten durven maken, er met elkaar van leren en dan bedenken wat de volgende stap is.”

“Daarom is het zo belangrijk dat zowel de maakindustrie als de afvalverwerking en een gebruiksbedrijf samenwerken, zodat zij sámen naar oplossingen en nieuwe manieren zoeken”

 

Hoe weet je of je de juiste stappen zet? Meet Landal de circulariteit van producten?
“Dat vind ik een lastige kwestie. Moeten we alles meten? En hoe dan? Wat is de beste oplossing voor onze plastic wegwerpbekers, een reusable of een recyclable cup? En wat is belangrijker, de grondstof, het afvalproduct of het gebruik? Je wilt het op alle fronten goed doen. De gedachtelijn van life cycle analysishoud ik wel in mijn achterhoofd, maar ik ben niet eindeloos lang bezig met meten en rapporteren. Natuurlijk vraag ik me wel eens af of we echt zo goed bezig zijn als we denken. Maar dat is niet slecht. Door die twijfel blijf je jezelf de vraag stellen of het beter kan.”

De circulaire economie wint pas echt als we er allemaal aan meedoen. Hoe zorgen jullie daarvoor?
“We zijn met z’n allen bepaald gedrag gewend en hebben onze economie heel onlogisch ingericht. En een verandering, hoe logisch ook, stuit op weerstand. Ik zie het als mijn taak om mensen inzicht te geven in de eerste stapjes die zij zelf kunnen zetten om het anders te doen. Vanuit die eerste stap, die nieuwe gewoonte, komen mensen zelf met volgende stappen, dat zie ik overal gebeuren.”

“Voor onze organisatie dienen nieuwe circulaire mogelijkheden zich vooral aan op aanbestedingsmomenten.  Ik zorg er dan voor dat ik onderdeel ben van het ‘request for proposal’ en ‘request for information’ zodat we daar zoveel mogelijk duurzame voorwaarden in opnemen. En onze leverancier, OTdesign, kan ook weer nieuwe stappen zetten door de circulaire kennis en producten die we tijdens de CIRCO Track ontwikkelden, in te zetten bij andere klanten. Zo brengen we samen een vliegwiel op gang.”