Biobased bouwen wint terrein in Nederland. In de CIRCO Track ‘Biobased Bouwen’ komen partijen uit de hele bouwketen samen om te werken aan innovatieve, circulaire oplossingen. Van een strobouw expert, een architect en een bouwtechnicus tot medewerkers van woningcorporaties, bouwbedrijven en installateurs – iedereen speelt een rol in de overgang naar een duurzamere bouwsector. Marien Korthorst, CIRCO Trainer en circulair coach, en Arne Eindhoven, Ketenregisseur Samen Biobased Bouwen Achterhoek & Foodvalley, vertellen over de Track en de impact en toekomst van biobased bouwen in Nederland.
Waarom is de Track Biobased Bouwen ontwikkeld en waarom is deze zo belangrijk?
Marien: “De CIRCO Track is een methodiek die ondernemers helpt om circulair te denken en te handelen. In de bouw betekent dit dat we kijken naar hoe we materialen efficiënter kunnen gebruiken en waarde kunnen behouden. In deze specifieke Track brengen we verschillende partijen bij elkaar – van boeren tot installateurs – om te werken aan biobased oplossingen voor nieuwbouw en renovatie.”
Arne: “Het unieke aan deze Track is dat we niet alleen kijken naar het ontwerp van gebouwen, maar naar de hele keten. Van ‘land tot pand’, zoals wij dat bij Building Balance noemen. We willen korte ketens creëren waarin boeren biobased materialen leveren die direct in woningen worden toegepast. Dit helpt om CO2-opslag te vergroten en onze afhankelijkheid van fossiele grondstoffen te verminderen.”
Wat waren de belangrijkste uitkomsten van deze Track?
Marien: “We hebben twee concepten uitgewerkt: één voor nieuwbouw en één voor renovatie. Voor nieuwbouw kijken we naar prefab constructies die in de fabriek worden gemaakt en vervolgens snel op locatie kunnen worden opgebouwd. Dit verlaagt de CO2-uitstoot op de bouwplaats en versnelt het bouwproces.”
Arne: “Voor renovatie hebben we een systeem ontwikkeld waarbij we woningen uit de jaren ’50 tot ‘70 isoleren met prefab gevelpanelen gevuld met stro en hout. Daarnaast willen we collectieve verwarmingssystemen toepassen, zodat meerdere woningen samen één installatie delen. Dit verlaagt kosten en verhoogt efficiëntie.”
Wat maakt biobased bouwen zo anders dan traditioneel bouwen?
Marien: “Traditioneel bouwen is vaak lineair: we nemen grondstoffen, gebruiken ze en gooien ze weg. In een circulaire economie willen we materialen blijven hergebruiken. Bij biobased bouwen gebruiken we natuurlijke materialen zoals hout, vlas, hennep en stro. Dat is niet alleen duurzamer, maar draagt ook bij aan een gezond binnenklimaat.”
Arne: “Een ander groot verschil is hoe we naar installaties kijken. In de huidige praktijk zijn installaties vaak eigendom van de bewoner of woningcorporatie en worden ze uiteindelijk vervangen en weggegooid. In ons model denken we na over ‘installaties as a service’, waarbij een installateur eigenaar blijft van de installatie en zorgt voor optimale prestaties en onderhoud. Dit verlaagt de investeringskosten voor de woningcorporatie en zorgt voor efficiënter gebruik van middelen.”
Wat zijn de grootste uitdagingen om biobased bouwen op te schalen?
Marien: “Eén van de uitdagingen is regelgeving. Veel bouwvoorschriften zijn nog geschreven voor traditionele bouwmethoden, waardoor biobased materialen niet altijd de voorkeur krijgen. Daarnaast moeten consumenten en woningcorporaties nog overtuigd worden van de voordelen.”
Arne: “Een andere uitdaging is de beschikbaarheid van materialen. We verwachten binnen vijf jaar een grondstoffentekort, bijvoorbeeld van zand. Biobased materialen kunnen hier een oplossing voor bieden, maar dan moeten we boeren stimuleren om vlas, hennep en stro te verbouwen in plaats van traditionele gewassen of vee.”
Hoe ziet de toekomst van biobased bouwen eruit en wat is de volgende stap?
Marien: “De Track eindigt met pitches waarin deelnemers hun plannen presenteren. Vervolgens is het aan hen om stappen te zetten. We blijven hen ondersteunen via Building Balance en Oost NL en organiseren terugkombijeenkomsten om de voortgang te bespreken. Het belangrijkste is dat we blijven bouwen aan bewustwording en samenwerking. De eerste concrete plannen voor biobased nieuwbouw in Ulft zijn er al. Nu is het zaak om dit landelijk uit te rollen en steeds meer mensen mee te krijgen in deze circulaire transitie.”
Arne: “Ik zie een toekomst waarin woningen net zo modulair worden als auto’s. Waar je een huis kunt bestellen dat uit de fabriek rolt en direct geplaatst kan worden. En waarin materialen niet worden weggegooid, maar keer op keer hergebruikt. Mijn doel is om de CIRCO Track Biobased Bouwen in 25 regio’s te organiseren. We willen een beweging op gang brengen waarin lokale partijen samenwerken aan circulaire, biobased oplossingen. Het is een transitie die zowel in het hoofd als in het hart moet plaatsvinden.”
Deelnemer, Jurgen van Ampting, operationeel directeur, Hendriksen installeert en onderhoudt: “Ik vond de CIRCO-methode verhelderend. Heel inspirerend en verfrissend om op een andere manier, samen met collega’s uit de keten, dit soort dingen te onderzoeken. De diversiteit van de deelnemers zorgde voor versterking. We hebben twee mooie pitches gedaan, die echt potentie hebben en daarna werd het stil. Dat vond ik jammer en daarom heb ik het clubje opnieuw bij elkaar geroepen. We hebben besproken hoe we onze plannen echt kunnen gaan uitvoeren en daar zijn vervolgafspraken voor gemaakt. We hebben al een woningblok op het oog. Wordt vervolgd!”
Zelf meedoen?
Voor geplande CIRCO Tracks, houd onze agenda in de gaten of volg ons op LinkedIn voor de laatste updates.
Discussieer mee